51 سال پیش در چنین روزی؛
سه فضانورد آمریكا كشته شدند
شاه بلاگ: تقریباً 6 سال پس از سخنرانی جان كندی رئیس جمهور وقت آمریكا كه قول داده بود تا آخر دهه 1960 فضانوردانی از آمریكا به ماه سفر كنند، ناگهان در روز شنبه هشتم بهمن 1345 خبری تیتر اول حدودا تمام روزنامه های جهان شد و همگان را در بهت فرو برد: ˮسه فضانورد آمریكا كشته شدندˮ
به گزارش شاه بلاگ به نقل از ایسنا؛ خبرهای بعدی از نتایج بررسی كمیسیون تحقیق نشان می داد سازمان فضانوردی آمریكا در انجام این طرح شتابی نامعقول داشته و همین عجله كار را به فاجعه آتش سوزی ختم كرده است.
دلیل این عجله چه بود؟ برای پاسخ به این سوال باید به آن دوران بازگردیم. زمانی كه جنگ بین آمریكا و شوروی نه با استفاده از اسلحه و میدان جنگ بلكه با پرتاب ناوهای كیهانی و در عرصه فضانوردی خویش را نشان می داد.
آمریكا به دنبال برنامه های "مركوری" و "جمینی"، و برپایه قولی كه كندی داده بود اینك تمام توان خویش را به كار گرفته بود اولین كسی كه بر ماه گام می گذارد از "كشورهای آزاد" باشد. از جانب دیگر دستگاه های جاسوسی آمریكا خبر داشتند روسها هم در پشت پرده به شدت برای فرستادن انسان به ماه تلاش می كنند. برنده این مسابقه فضایی را به خاطر میلیاردها دلار هزینه سفر به ماه اگر نمی شد برنده نامید، بازنده آن حتما با بی آبرویی وسیعی در سطح جهانی مواجه می شد. اگر این بازنده آمریكا می بود كار بدتر می شد چون در اینصورت باید جواب معترضان مخالف صرف چنین هزینه سنگینی را هم می داد.
به همین دلیل تمامی دست اندركاران تلاش داشتند كار با سرعت هرچه تمام تر پیش برود. این سرعت گیری سبب پایین آمدن سطح دقت شد به این معنا كه سطح فنی و ایمنی سفینه ای كه برای سفر به ماه طراحی و تولید شده بود سوالات زیادی را بوجود آورد. شركت «نورث آمریكن»، برنده مناقصه ساخت سفینه آپولو در ساخت چنین تجهیزات عظیمی تجربه نداشت و برای اولین بار یك سفینه فضایی می ساخت.
كار به شكل ضربتی بر روی سفینه "مادر" صورت می گرفت. طرح این سفینه چند بار دچار اصلاحات شده بود. تنها در سال 1966 كارشناسان 5300 تغییر را تصویب كردند كه هنوز 758 آن به انجام نرسیده بود. حتی برخی اصلاحات انجام شده در سندهای اضطراری هم ثبت نشده و این اسناد از ماه اوت 1966 دست نخورده مانده بود.
ناو كیهانی مشكلات امنیتی فراوانی داشت كه از دید تكنیسین های رده پایین هم نكته خطر به شمار می رفت. در كف سفینه سیستم كشی های زیادی بود. سیستم تنظیم گرما نشت می كرد. گاز اتیلن گلیكل كه بسیار آتش زا است در سیستم تنظیم گرما بكار می رفت. اقدامات و وسایل نجات فضانوردان در كابین سفینه نبود زیرا وقت تولید و نصب آن را نداشتند. ویرجیل گریسام كه از فضانوردان با سابقه بشمار می رفت و خود در جریان ساخت سفینه های مركوری و جمینی بود می دانست وضعیت سفینه خطرناك است.
یك سال تمام مرتباً وقتش را در كارخانه سازنده سفینه گذراند. وی در جریان ساخت جمینی هم همانطور پیشرفت كارها راكنترل می كرد. اما ابعاد و پیچیدگی آپولو قابل مقایسه با جمینی نبود. مسئولین شركت سازنده هم خیلی از پیشنهادهای او را به بهانه كمبود وقت رد كردند. گریسام نارضایتی خویش را نشان نمی داد. او می فهمید كه زمان تنگ است و رقیب نیرومند و به همین دلیل، آپولو هرچه زودتر باید به فضا پرتاب شود.
در 27 ژانویه حدود ساعت 13: 00 فضانوردان آپولو-1 به سفینه داخل شدند تا سه ساعت پرواز را تمرین كنند. در همین زمان استافورد، یانگ و سرنان (اعضای ذخیره این پرواز) در شركت نورث امریكن مشغول همكاری فنی با كارشناسان آن شركت بودند.
در مركز هدایت عملیات در نیم كیلومتر سكوی پرتاب، جلو دستگاه ارتباط با سفینه، استوارت روسا، فضانورد تازه كار نشسته بود. در كنار او دیك اسلیتن قرار داشت.
بررسی دستگاه های ناو طبق برنامه به آهستگی پیش می رفت. وقتی كه آسمان مركز رفته رفته تاریك می شد، نورافكن ها موشك را روشن كردند. در ساعت 18: 20(به وقت محلی)، به اصطلاح 10 دقیقه مانده به پرتاب، به علت مشكلات ارتباطی، شمارش معكوس را متوقف كردند. در 18: 31: 05 وقتی اسلیتن ریز برنامه تمرین را نگاه می كرد صدایی را از داخل سفینه شنید تنها یك كلمه كه به «آتش» شبیه بود.
پس از دو ثانیه صدای دیگری به گوش رسید: «آتش سوزی در كابین... » اسلیتن، صدای چافی را شناخت. وی در سمت راست سفینه و روبروی صفحه سیستم های رادیویی قرار داشت.
اسلیتن به مانیتور تلویزیونی نگاه كرد كه تصویر فضانوردان را از دریچه خارجی سفینه نشان می داد. شعله های آتش در داخل سفینه دیده می شد. در ساعت 18: 31: 12 صدای چافی شنیده شد: "آتش شدید، ما آتش گرفته ایم... ما را از اینجا بیرون ببرید" و پس از دو سه ثانیه اسلیتن و پرنسل دیگر با وحشت صدای ناله همكارانشان را شنیدند.
گروه نجات به طرف دریچه سفینه حمله بردند اما خیلی زود عقب نشینی كردند زیرا در خیلی داغ شده بود. ظرف چند ثانیه، دود همه جا را فرا گرفت. گروه نجات تنها پس از پنج دقیقه توانستند در را باز كنند كه دیگر خیلی دیر شده بود.
هم زمان در محل كارخانه استافورد، یانگ و سرنان در همین كابین دچار مشكل شده بودند. مواد شیمیایی از لوله ها نشست كرده و سیم های برق دچار اتصال و جرقه شد و حتی در سفینه پایین افتاد. وقتی استافورد تصمیم گرفت آزمایش ها را به آخر برساند از فلوریدا به آنها زنگ زدند و خبر حادثه را به او گفتند.
اینكه چه مشكلی پیش آمد در آن روز كسی جوابی نداشت. طبق برنامه، كابین با اكسیژن خالص پر شده بود و فشاری معادل 14/1كیلوگرم برسانتیمتر مربع داشت. در پرواز باید حدود 35/0 كیلوگرم برسانتیمتر مربع باشد. فشار بالا اجازه نمی داد هوا از بیرون به داخل بیاید. حتی در فشار 35/0 اكسیژن خالص، خطر آتش سوزی وجود دارد. طبیعتاً وقتی فشار بالا برود آن هم در حد 14/1 خطر آتش سوزی افزوده می شود. اما این چیزی بود كه به فكر كسی نرسید. در نتیجه بررسی ها وضعیت حادثه چنین مشخص شد:
ساعت 18: 30: 55 نوسان ولتاژ در برق به ثبت رسیده بود.
18: 31: 01 در مسیر تنظیم گرما، ولتاژ خیلی كوتاه اما به شدت نوسان پیدا كرده بود و این وضعیت سبب جرقه شد. تصور می گردد این اتفاق در قسمت پایین سفینه در سمت گریسام صورت گرفت.
18: 31: 04: 7 نخستین اعلام كوتاه در مورد آتش سوزی. پس از یك ثانیه گریسام و وایت كمربندهای خویش را باز می كنند.
18: 31: 05 بخار شیمیایی از لوله مخلوط كن آبی رنگ میتلن گلیكول در داخل كابین خارج شدند و آتش گرفتند و به دنبال آن تورهای پلاستیكی زیر صندلی ها.
18: 31: 12 حرارت و فشار باز هم بیشتر می گردد آتش سوزی شدت زیادی داشت در صفحه تلویزیون كلاهخود وایت و گریسام به مدت یك ثانیه دیده شد. صدایی شنیده می گردد كه كاملاً مفهوم نیست: داریم آتش می گیریم. به علت فشار بالا، باز كردن در كابین با هیچ نیرویی امكان پذیر نبود.
18: 31: 19 فشار 5/2 كیلوگرم برسانتی متر، كف سفینه را شكافت و آتش از آن خارج و بیرون سفینه را هم در بر می گیرد. این كار اجازه نمی دهد گروه نجات به كمك فضانوردان بیایند.
18: 31: 22: 04 ارتباط با سفینه به كلی قطع شد.
18: 31: 25 فشار به سطح عادی می رسد. آتش خاموش می گردد اما كابین با دود و اكسیدكربن پر شده است.
تحقیقات بعدی نشان داد نخست شلنگ های اكسیژن لباس فضانوردان می سوزد و اكسیدكربن سمی وارد لباس آنها می گردد و كیهان نوردان بیهوش شدند و سپس به علت مسمومیت به هلاكت رسیدند.
بررسی ها نشان داد كه در جریان آتش سوزی فضانوردان درست طبق دستورالعمل داده شده عمل كرده بودند. گریسام(در صندلی وسط) صندلی را خواباند و به طرف دریچه برگشت و به وایت در چرخاندن حلقه باز كننده در كمك كرد. چافی بدون آن كه دستپاچه شود وضع خویش را عوض نكرد كه مزاحم كار آنها نشود و فضای لازم برای عملیات را به دوستان خود داد.
به این ترتیب طرحی كه می توانست با جار و جنجال تبلیغاتی ناسا را رو سفید كند به تلخ كامی مسئولین این سازمان شروع شد.
بعد از این حادثه برخی استعفا دادند و برخی از كار بركنار شدند. مسئولین فضایی آمریكا تصمیم گرفتند تا به دست آوردن اطمینان كافی نسبت به ایمن بودن سفینه، جان فضانوردان را به خطر نیندازند بنابراین برنامه های سرنشین دار آپولو لغو گردید و پنج ناو آپولو به شكل بدون سرنشین به فضا پرتاب شدند تا از هر نظر مورد بررسی قرار گیرند.
نخستین پرواز سرنشین دار آپولو را اعضای علی البدل آپولو-1 یعنی والتر شیرا، دان ایزل و كانینگهام در 11 اكتبر 1968 با موفقیت در مدار زمین آزمودند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب